Khai thông “điểm nghẽn” giải ngân vốn đầu tư công

Theo thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2020, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công chỉ đạt 37,15% so với kế hoạch (bao gồm cả vốn kéo dài từ các năm trước chuyển sang năm 2020), cao hơn so với cùng kỳ năm 2019 nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu, yêu cầu. Theo lý giải của Sở Kế hoạch và Ðầu tư, việc giải ngân vốn đầu tư công chậm do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan tồn tại “cố hữu” như: Công tác giải phóng mặt bằng; đấu thầu; thay đổi chính sách và quy định; năng lực chủ đầu tư, nhà thầu; công tác chỉ đạo và phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ tại một số cơ quan chuyên môn của tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố và chủ đầu tư còn hạn chế, chưa chủ động, thiếu quyết liệt và quyết tâm… Bên cạnh đó, niên độ ngân sách Nhà nước là 1 năm, giao kế hoạch vốn đầu năm, quyết toán cuối năm, nên kế hoạch thực hiện, thi công xây dựng các công trình, dự án cũng phụ thuộc vào kế hoạch vốn. Sau khi được giao kế hoạch, các cấp, các ngành mới bắt tay vào triển khai các hoạt động chuẩn bị đầu tư, xây dựng kế hoạch đấu thầu, thi công nên mất nhiều thời gian để có khối lượng thanh toán; kế hoạch đấu thầu được phê duyệt đầu năm thì phải đến giữa năm mới lựa chọn được nhà thầu và ký hợp đồng, việc tạm ứng vốn hợp đồng, hay giải ngân khối lượng thực hiện thường xảy ra vào thời điểm cuối năm.

Xác định rõ những “điểm nghẽn” làm giải ngân chậm vốn đầu tư, UBND tỉnh đã liên tục có những chỉ đạo, giải pháp thực hiện. Trong đó, Chỉ thị 07/CT-UBND ngày 24/7/2020 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2020 được xem là giải pháp tiên quyết khai thông bế tắc trong công tác giải ngân vốn. Ðây là lần đầu tiên từ trước đến nay UBND tỉnh ban hành riêng một chỉ thị về việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án và giải ngân vốn. Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương và đơn vị chủ đầu tư xây dựng kế hoạch chi tiết và cam kết tiến độ giải ngân của từng chương trình; tập trung hoàn thành việc thu hồi vốn ứng trước, thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản của các dự án; hoàn thành các thủ tục đầu tư và tổ chức thực hiện đối với các dự án khởi công năm 2020 và thực hiện các thủ tục thanh toán trong thời hạn 4 ngày kể từ ngày có khối lượng được nghiệm thu. Kiên quyết xử lý các nhà đầu tư không đáp ứng được yêu cầu; loại bỏ các nhà thầu không có năng lực, vi phạm các điều khoản hợp đồng. Trường hợp không hoàn thành kế hoạch giải ngân theo tiến độ, cam kết, sẽ xem xét kiểm điểm trách nhiệm của người đứng đầu, cá nhân, tập thể có liên quan.

Ðối với những vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án, UBND tỉnh giao các sở, ngành liên quan rà soát, khẩn trương đẩy nhanh tiến độ thẩm định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; kịp thời hướng dẫn đúng, đủ, một lần cho các đơn vị đối với hồ sơ chưa đủ điều kiện hoặc các hồ sơ phải thực hiện hoàn thiện theo quy định trên nguyên tắc cắt giảm thủ tục hành chính.

Ðối với công tác giải phóng mặt bằng luôn là nút thắt trong giải ngân vốn đầu tư công, UBND tỉnh thường xuyên rà soát các dự án để kịp thời xem xét, giải quyết các khó khăn. Ðối với các dự án trọng điểm, UBND tỉnh phân công lãnh đạo UBND phụ trách tới từng dự án kiểm tra, nắm tiến độ và trực tiếp giải quyết các vướng mắc. Ðặc biệt luôn quan tâm, coi trọng công tác tuyên truyền, đối thoại với người dân để cùng tìm ra hướng giải quyết chung trong công tác giải phóng mặt bằng. Ðồng thời, tỉnh cũng kiên quyết xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức cố tình cản trở, gây khó khăn, làm chậm tiến độ thực hiện các dự án.

Khơi thông được “điểm nghẽn”, từ tháng 6 đến nay, các đơn vị, địa phương đã đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và đạt được kết quả tích cực. Ðiển hình là huyện Ðiện Biên Ðông, năm 2020 được giao hơn 145 tỷ đồng. Nhờ triển khai thực hiện tốt các giải pháp, đặc biệt là Chỉ thị 07 của UBND tỉnh, đến hết tháng 9, toàn huyện đã giải ngân được hơn 117,7 tỷ đồng (đạt hơn 81% kế hoạch giao).

Ông Trần Văn Ngọc, Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Ðiện Biên Ðông cho biết: Quán triệt Chỉ thị 07 của UBND tỉnh, huyện đã chỉ đạo các đơn vị, chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng kế hoạch chi tiết thực hiện dự án và cam kết tiến độ giải ngân vốn đến từng dự án. UBND huyện tập trung chỉ đạo thực hiện dứt điểm những vướng mắc trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng; kiểm tra, xử lý các dự án chậm tiến độ; nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu. Ðặc biệt là kiên quyết loại bỏ các nhà thầu không đủ năng lực, vi phạm quy định. Nhờ đó, kết quả giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn huyện đạt tỷ lệ cao.

Huyện Tuần Giáo cũng là đơn vị thực hiện tốt công tác giải ngân vốn đầu tư công. Năm 2020 huyện được giao 162,825 tỷ đồng (trong đó vốn kéo dài các năm trước sang hơn 22,3 tỷ đồng). Ðến hết tháng 9, tỷ lệ giải ngân đạt 70,9% kế hoạch.

Theo ông Vũ Văn Ðức, Chủ tịch UBND huyện Tuần Giáo thì để đạt được kết quả trên, huyện đã phát huy tinh thần đoàn kết, chủ động của các ban ngành, tổ chức chính trị - xã hội cùng vào cuộc, đặc biệt đối với Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới. Ðến nay, 100% các công trình xây dựng nông thôn mới đã đảm bảo có mặt bằng sạch để thực hiện dự án. Sau khi tháo gỡ được “điểm nghẽn” về công tác giải phóng mặt bằng, các đơn vị chủ đầu tư, các nhà thầu tập trung nhân lực, vật lực để thi công hoàn thành tiến độ các dự án theo cam kết.

Nhờ triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp, nhất là Chỉ thị 07 của UBND tỉnh đã góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh. Trong đó, một số nguồn vốn có tỷ lệ giải ngân cao như: Vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới (đạt 78,37%); Chương trình 30a (đạt 67,13%); vốn bố trí để hoàn ứng (đạt 99,99%); nguồn vốn tăng thu từ ngân sách Trung ương năm 2018 (đạt 90,95%); vốn đầu tư phát triển từ ngân sách Trung ương bổ sung (đạt 79,74%)… Ðây là cơ sở để phấn đấu cuối năm 2020, tỉnh ta giải ngân đạt 100% vốn đầu tư công năm 2020 và các năm trước chuyển sang.