Ruộng “khát” nước bên công trình thủy lợi

08:32 - Thứ Năm, 06/06/2019 Lượt xem: 12622 In bài viết
ĐBP - Mặc dù được đầu tư hàng chục tỷ đồng nhưng công trình Thủy lợi Xuân Lao, xã Xuân Lao (huyện Mường Ảng) khi đưa vào sử dụng lại chưa phát huy hết hiệu quả. Gần đây, nhiều đoạn kênh mương của Công trình tiền tỷ này bị cỏ vùi lấp, bị kẻ xấu phá hoại… gây bức xúc trong nhân dân.

 

Tuyến kênh công trình thủy lợi xã Xuân Lao thuộc khu vực bản Pháy, xã Xuân Lao, huyện Mường Ảng có vị trí thấp hơn ruộng nên không phát huy tác dụng.

Công trình 6 năm chưa bàn giao

Công trình thủy lợi Xuân Lao (xã Xuân Lao, huyện Mường Ảng) được phê duyệt theo Quyết định 231/QÐ-UBND, ngày 10/3/2011 của UBND tỉnh. Quy mô công trình gồm: Cụm đầu mối, tuyến kênh, công trình trên kênh (tổng chiều dài tuyến kênh 14,5km). Tổng mức đầu tư của dự án hơn 64,6 tỷ đồng, từ nguồn vốn hỗ trợ đầu tư các công trình, dự án cấp bách và các nguồn vốn khác theo chi tiêu kế hoạch hàng năm của UBND tỉnh. Công trình có nhiệm vụ cung cấp nước tưới cho 219,3ha (trong đó, 114,3ha lúa 2 vụ tưới ổn định; 100ha cà phê và khoảng 5ha nuôi trồng thủy sản khai hoang mới) và tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho khoảng 5.000 người dân trên địa bàn xã Xuân Lao. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2010 - 2013. Công trình do UBND huyện Mường Ảng làm chủ đầu tư; Ban Quản lý dự án các công trình huyện Mường Ảng là đại diện chủ đầu tư, đơn vị tư vấn giám sát; Công ty tư vấn 11, chi nhánh Tổng Công ty Tư vấn xây dựng thủy lợi Việt Nam là đơn vị tư vấn thiết kế; nhà thầu thi công là Công ty TNHH tư vấn xây dựng 1 - 5, Công ty TNHH đầu tư xây dựng và thương mại Trường Long…

Tuy nhiên trong quá trình thi công, vì nhiều lý do công trình đã 2 lần phải gia hạn thời gian. Cụ thể, thời gian thực hiện dự án, phê duyệt điều chỉnh lại lần 1 (năm 2010 - 2015) theo Quyết định số 11/QÐ-UBND ngày 25/2/2014 và phê duyệt điều chỉnh lại lần 2 (năm 2010 - 2016) theo Quyết định số 871/QÐ-UBND ngày 5/7/2016 của UBND tỉnh. Ðến cuối năm 2018, kiểm tra nghiệm thu của chủ đầu tư đối với công trình thủy lợi Xuân Lao, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNN) đã có Văn bản số 3316/SNN-KHTC ngày 24/12/2018 về việc Thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu công trình. Theo đó, Sở chấp thuận kết quả nghiệm thu của chủ đầu tư đối với công trình thủy lợi Xuân Lao, với điều kiện chủ đầu tư phải thực hiện một số nội dung tồn tại theo Biên bản kiểm tra ngày 22/12/2018 về việc kiểm tra công tác nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng. Cụ thể: Hạng mục đầu mối công trình, phía thượng lưu đất cát bồi lấp bằng đỉnh đập khoảng 1m; không có rọ đá xếp khan phía sau tường cánh hạ lưu bên hữu. Hạng mục tuyến kênh chính, hiện tại các vị trí cụm chia nước đang bị đất cát bồi lắng với chiều dày 30 - 50cm, các khe phai chưa thi công theo thiết kế… Ngày 19/4/2019, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 335/QÐ-UBND tỉnh về việc ủy quyền cho Sở NN&PTNN làm đại diện chủ sở hữu công trình thủy lợi Xuân Lao. Nhưng đến nay công trình vẫn chưa được bàn giao.

Ðể tìm hiểu về việc chậm bàn giao công trình thủy lợi Xuân Lao, chúng tôi đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Ðức Ðăng, Phó Chi cục Thủy lợi tỉnh. Ông Ðăng cho biết: Thực hiện Quyết định số 335 của UBND tỉnh; căn cứ Văn bản số 208/UBND-BQLDA ngày 12/3/2019, của UBND huyện Mường Ảng về việc đề nghị giao nhiệm vụ quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi Xuân Lao; Sở NN&PTNN đã ban hành Văn bản số 863/SNN-CCTL ngày 4/5/2019, về việc chuẩn bị hồ sơ giao nhiệm vụ quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi Xuân Lao; đề nghị UBND huyện Mường Ảng cung cấp hồ sơ hoàn thành công trình về Chi cục Thủy lợi (Sở NN&PTNN) trước ngày 10/5/2019 để xem xét thực địa, bàn giao công trình tại hiện trường. Nhưng đến nay (ngày 27/5 tại buổi làm việc với phóng viên) đơn vị vẫn chưa nhận được hồ sơ từ phía UBND huyện.

Còn nhiều bất cập

Công trình tuy chưa chính thức được bàn giao đề đưa vào sử dụng, nhưng trong quá trình vận hành và sử dụng ban đầu đã xuất hiện nhiều bất cấp và chưa phát huy hết hiệu quả theo thiết kế. Ông Lò Văn Hóa, Trưởng bản Pháy, xã Xuân Lao cho biết: Ruộng khu vực bãi Pháy Báng khoảng 4ha (gồm ruộng của người dân các bản: Pá Uổi, Pá Lạn, Co Hón) trong đó, chỉ có hơn 1ha được tưới nước từ kênh thuộc công trình thủy lợi Xuân Lao; diện tích còn lại người dân không được sử dụng nước tưới vì kênh thấp hơn ruộng, có chỗ thấp hơn ruộng từ 1,5 - 2m. Khi chính quyền triển khai làm mương khu vực bãi Pháy Báng nhân dân trong bản đã có ý kiến không cần làm kênh ở khu vực này vì từ trước nhân dân ở đây vẫn dẫn nước từ khe về và làm được 2 vụ lúa. Anh Lò Văn Thương, người dân bản Pá Uổi có ruộng ở khu vực bãi Pháy Báng cho biết: Nhà tôi có 700m2 ruộng lúa ở khu vực bãi Pháy Báng, nhưng từ khi mương hoàn thành đến nay gia đình chưa được một lần lấy nước vào ruộng; mà vẫn dẫn nước từ trên khe xuống để đưa vào ruộng.

Vẫn còn tình trạng thiếu nước sản xuất. Chị Lò Thị Hằng, bản Chiềng Lao, xã Xuân Lao cho biết: Nhà tôi có 300m2 ruộng ở khu vực bãi Phiêng Lao; vụ đông xuân vừa rồi ruộng nhà tôi nằm ngay cạnh kênh nhưng vẫn bị thiếu nước vì một số người dân ở bản Món Hà tự ý đục kênh lấy nước vào ao; còn những hộ có ruộng nằm cách nhà tôi 2 - 3 ruộng không lấy được nước vào đành để hoang chỉ trông chờ vào vụ mùa này có mưa thì cấy. Tuy nhiên, tình hình thời tiết năm nay khắc nghiệt, nắng nóng kéo dài đến giữa tháng tư âm lịch rồi mà vẫn chưa có mưa để còn gieo trồng. Từ khu vực ruộng bãi Phiêng Lao đi khoảng 500m lên phía trên là khu vực ruộng bản Chiềng Xôm (vùng đất thủy điện ngập 12ha) nhưng kênh mương khu vực này gần 900m (cả kênh mương nội đồng) bị bỏ hoang, không có nước bị lấp đầy đất, cỏ dại mọc um tùm. Chị Lò Thị Chiêng, người dân bản Lao cho biết: Nguyên nhân dẫn đến trường hợp này là do mương ở khu vực này cao nên nước không thể chảy tới được…

Ngoài ra vì công trình chưa được bàn giao nên chưa có tổ quản lý, bảo vệ và vận hành công trình, dẫn đến việc người dân ai muốn lấy nước vào ruộng nhà mình thì tự ý ra mở van điều tiết. Mới đây còn xuất hiện tình trạng nhiều đoạn kênh mương bị kẻ xấu đập tấm nắp lấy sắt, có đoạn dài hàng chục mét; tổng số nắp kênh mương bị đập phá lên tới 148 tấm. Anh Tòng Văn Xiên, bản Món Hà, xã Xuân Lao cho biết: Nhà tôi ở gần khu vực van điều tiết tuyến kênh số 1 của công trình thủy lợi Xuân Lao, mỗi khi có người dân cần lấy nước vào ruộng mở van hết cỡ là nước lại tràn vào sân, gầm sàn làm xói mòn sân, chân cột nhà sàn; chuồng trâu, bò lợn, gà bị nước tràn vào không chỉ ảnh hưởng đến gia súc gia cầm mà còn gây mất vệ sinh môi trường. Vào dịp cao điểm ngày họ lấy nước hơn chục lần; có lần vào nửa đêm tôi phải đi đóng van lại vì sợ nước chảy nhiều gây mất an toàn cho gia đình. Ðã nhiều lần trong các cuộc họp bản, tiếp xúc cử tri xã chúng tôi đã có ý kiến, UBND xã trả lời sẽ cho đơn vị thi công xuống xây cao thành mương lên nhưng đã gần 2 năm trôi qua không ai đến xây…

Như vậy, ngay từ khâu xây dựng đến khi vận hành, bàn giao đưa vào sử dụng công trình thủy lợi Xuân Lao đều bị chậm tiến độ và chưa phát huy hết hiệu quả theo thiết kế. Theo thống kê của UBND xã Xuân Lao hiện nay công trình thủy lợi Xuân Lao mới chỉ phục vụ được khoảng 95,38/219,3ha (chiếm 43,5% so với thiết kế).

Bài, ảnh: Anh Nguyễn
Bình luận
Back To Top