Triển vọng tích cực cho cả khu vực

Quan hệ giữa hai nước đã từng "chạm đáy" khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ máy bay Su-24 của Nga tại khu vực gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria vào tháng 11-2015. Căng thẳng kéo dài gần 2 năm, cho đến khi Tổng thống R.Erdogan gửi lời xin lỗi Nga, hai nước mới bắt đầu quá trình bình thường hóa quan hệ và có nhiều hợp tác trên cả bình diện song phương và đa phương. Tiếp nối đà phục hồi đó, chuyến thăm Nga lần thứ ba trong năm 2017 và gặp gỡ người đồng cấp V.Putin lần thứ sáu của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ đặt trọng tâm vào việc thảo luận các vấn đề về hợp tác song phương và giải quyết cuộc nội chiến tại Syria.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ R.Erdogan (bên trái) và người đồng cấp V.Putin.

Phát biểu trong cuộc họp báo sau buổi thảo luận kéo dài 4 giờ đồng hồ, Tổng thống Nga V.Putin khẳng định, đây là buổi làm việc hiệu quả, mối quan hệ giữa hai nước gần như đã được phục hồi hoàn toàn. Sự gia tăng giao dịch thương mại giữa hai nước đạt mức 36% trong 9 tháng năm 2017 là minh chứng sống động cho nhận định này. Hai nước cũng đạt được bước tiến trong các dự án hợp tác năng lượng, trong đó có việc thực hiện dự án đường ống dẫn khí đốt tự nhiên từ Nga tới Thổ Nhĩ Kỳ và việc xây dựng Nhà máy Điện hạt nhân Akkuyu.

Về phần mình, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ R.Erdogan bày tỏ hài lòng trước việc quan hệ giữa hai nước đã đạt tới “mức độ cao”, đồng thời cho biết hai bên nhất trí tăng cường quan hệ song phương và hợp tác trên mọi lĩnh vực. Tổng thống R.Erdogan cũng nhắc lại mong muốn của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tăng cường kim ngạch thương mại song phương lên 100 tỷ USD, song đề nghị tất cả các hạn chế của Nga đối với Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm cả lệnh cấm trong lĩnh vực kinh doanh phải được dỡ bỏ. Tại thời điểm này, điều quan trọng đối với Ankara là việc Nga khôi phục lại chế độ miễn thị thực cho công dân Thổ Nhĩ Kỳ và tiếp tục các cuộc thảo luận về dỡ bỏ trở ngại thương mại.

Hợp tác trong ngành công nghiệp quốc phòng cũng là chủ đề được hai nhà lãnh đạo Nga - Thổ Nhĩ Kỳ đề cập trong cuộc gặp. Điểm nhấn đặc biệt trong mối quan hệ Nga - Thổ trong suốt 2 năm qua là việc Mátxcơva và Ankara đạt được thỏa thuận về việc Nga cung cấp hệ thống tên lửa S-400 cho Thổ Nhĩ Kỳ. Hiện Ankara đã thực hiện thanh toán lần đầu cho các tổ hợp tên lửa này. 

Trước những nghi ngại từ phía các thành viên khác của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), ngày 13-11, Thổ Nhĩ Kỳ đã lên tiếng khẳng định việc mua hệ thống tên lửa hiện đại nói trên từ Nga không nhằm truyền đi một thông điệp chính trị nào.

Những nội dung thảo luận giữa hai nước xoay quanh cuộc xung đột đã bước sang năm thứ bảy tại Syria cũng được đặc biệt quan tâm trong chuyến thăm Nga của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ R.Erdogan. Dù từng có quan điểm hoàn toàn trái ngược trong vấn đề Syria, khi Nga ủng hộ Chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad còn Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ một số nhóm đối lập, nhưng cả hai quốc gia đều đang có những bước đi đầy hợp tác nhằm giảm các cuộc xung đột và đổ máu tại Syria. 

Hai nhà lãnh đạo nhất trí rằng các giải pháp chính trị cho vấn đề này đang được hình thành, trong đó hợp tác giữa Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Iran về Syria tiếp tục thành công, góp phần giảm tình trạng bạo lực trong khu vực, tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy một cuộc đối thoại giữa các bên ở Syria dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc.

Các chuyên gia nhận định, chuyến thăm Nga của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ R.Erdogan và những nội dung được bàn thảo trong cuộc gặp với người đồng cấp V.Putin một lần nữa chứng tỏ thiện chí từ cả hai phía, không chỉ trong việc hàn gắn rạn nứt quan hệ trong quá khứ mà còn hướng tới những triển vọng hợp tác hiệu quả trong tương lai.