Ngày xuân, đi hội Phìn Hồ

Chúng tôi đến Phìn Hồ khi mặt trời đã lên cao, tỏa nắng vàng rực rỡ. Gần trưa nhưng không khí tại điểm vui hội xuân vẫn rộn ràng, tưng bừng. Quả pa pao được chuyền đi chuyền lại như người chơi chưa muốn dừng nghỉ. Các nam thanh nữ tú, người thì tham gia trò chơi truyền thống, tốp thì đứng tập trung chuyện trò, cười đùa rạng rỡ. Có những cặp đôi sóng bước bên nhau dạo chơi quanh sân hội. Người trung niên, cao tuổi thì ngồi bên nhau hàn huyên như ôn lại mùa xuân của chính mình. Những đứa trẻ chạy nhảy, tung tăng rồi níu tay bố mẹ, ánh mắt sáng lên trước chùm bóng bay nhiều màu. Hội xuân Phìn Hồ đông vui lắm, người ra vào nườm nượp. Sáng sớm, khi mặt trời vừa ló rạng đã có những tốp người chuyện trò rôm rả, cùng nhau bước vui xuống hội. Đến lúc chiều tà thì hội mới tan, người mới vãn. Không chỉ người dân các bản xa, gần trong xã Phìn Hồ xuống chơi hội mà còn có không ít người dân các xã lân cận, vùng ngoài đến du xuân, chia sẻ niềm vui đầu năm mới. Ông Lầu Vả Sáng, bản Đệ Tinh 1, xã Phìn Hồ đã gần 70 tuổi, cũng là ngần ấy năm ông tham gia hội xuân. Nhắc lại hội xuân nhiều năm về trước, ông Sáng cho biết: Trước đây, bản làng chưa đông đúc, gần nhau như bây giờ, hội xuân thường tổ chức lẻ tẻ theo từng bản hoặc cụm bản. Những năm gần đây, cả xã tổ chức chung tại 1 điểm với nhiều trò chơi dân gian, lại còn có sự giao lưu, thi đấu giữa các bản, thu hút người dân khắp nơi đến xem. Vì vậy, hội xuân ngày càng đông vui, năm nay còn nhộn nhịp hơn cả những năm trước khiến chúng tôi rất vui, phấn khởi.

Ở Phìn Hồ có 2 dân tộc chính là Mông và Xạ Phang. Trang phục truyền thống của bà con đồng bào dân tộc với đường nét cầu kỳ, tinh xảo, màu sắc bắt mắt đã tô thêm sự rực rỡ cho hội xuân nơi đây. 2 dân tộc với văn hóa đặc trưng, trò chơi truyền thống khác nhau nhưng đến hội xuân thì cùng nhau vui chơi, không hề có sự phân chia. Trò đu quay của người Xạ Phang rất độc đáo, giống chiếc bập bênh bằng gỗ dày, dài 8 – 10m, 2 người chơi bám vào 2 đầu đu quay, vừa giữ thăng bằng vừa nhún người lúc lên cao, xuống thấp để đẩy đu quay xoay vòng. Trò chơi này đòi hỏi người chơi sự khéo léo, sức khỏe và biết cách phối hợp với bạn cùng đu. Những người ở nơi xa đến Phìn Hồ du xuân đều bị thu hút bởi trò chơi này. Lần đầu tiên xem người dân địa phương chơi, ai nấy đều suýt xoa, thích thú và hồi hộp trước độ xoay nhanh, lên cao của đu quay nhưng không có nhiều người đủ can đảm chơi thử. Chị Ngải Sìn Mể, bản Đệ Tinh 2 là người dân tộc Xạ Phang, đã quen với trò đu quay từ khi niên thiếu. Hội xuân nào, chị Mể cũng chơi trò này dù nhiều khi phải chờ rất lâu mới đến lượt mình, ngày hội nào không chơi thì coi như chưa đi hội. Chị Mể kể: Chơi đu quay vui lắm, nhiều bạn ở nơi khác đến đây du xuân thấy mình và anh chị em trong bản chơi thì thích lắm, nhờ chúng mình dạy cho. Sau vài lần tập, tuy chưa thuần thục nhưng các bạn ấy đã biết giữ thăng bằng và phối hợp với nhau khá tốt. Thấy nhiều người vùng khác thích trò chơi truyền thống của dân tộc mình, mình cảm thấy rất vui và tự hào.

Hội xuân Phìn Hồ còn có rất nhiều trò chơi dân gian, như: Ném pa pao, tù lu, tung còn, đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ… Ở nơi vùng cao này, trò chơi nào cũng thu hút đông người tham gia, không phân biệt nam nữ, già trẻ và được cổ vũ, hò reo của rất nhiều khán giả. Ở góc sân chơi tù lu, rất đông người đứng xem, ai nấy đều thích thú với những con quay đang xoay tít, và những màn đánh quay chắc nịch, dứt khoát. Trong số những người chơi tù lu có cụ Hạng Giàng Páo, 75 tuổi (bản Đệ Tinh 1), dù tóc đã bạc phân nửa vẫn hăng say chơi và chơi rất giỏi đã để lại ấn tượng đặc biệt cho nhiều người xem. Những nhát thả quay, đánh quay của cụ vẫn mạnh, trúng mà nhiều người trẻ phải thán phục, dõi theo từng màn thi đấu. Cách không xa bãi đánh tù lu, những đứa trẻ cấp I, cấp II cũng bắt chước cha, anh chơi các trò chơi truyền thống. Chúng chuẩn bị sẵn chiếc gậy gỗ ngắn và thẳng, gần chục đứa trẻ quây vòng tròn cổ vũ 2 em đẩy gậy, cũng ghìm chặt, đẩy qua đẩy lại đúng như kỹ thuật của người lớn mà chúng học lỏm được. Hay ngay tại khu vực sân khấu, trưa nắng, một cô gái Mông ngồi nghỉ bên lề, cầm micro, cất giọng hát ngọt ngào gọi bạn. Những bài dân ca truyền thống của dân tộc Mông vang lên mượt mà làm bao chàng trai si mê, bao người đang dạo bước phải quay lại để xem, để nghe người con gái ấy hát.

Góc nào trong hội xuân Phìn Hồ cũng có những điều thú vị như thế. Kéo dài từ mùng 6 – 10 tháng Giêng, hội xuân Phìn Hồ là nơi gặp gỡ, hẹn hò của những chàng trai, cô gái vùng cao; là nơi thư giãn, vui chơi cho các gia đình nhỏ; nơi hàn huyên, hồi tưởng chuyện xưa của các cụ già. Đặc biệt, nó còn là nơi để mỗi người dân thêm yêu cội nguồn dân tộc, để lớp trẻ tiếp nối những nét đẹp truyền đời của cha ông với niềm tin văn hóa truyền thống luôn được thắp lửa giữ gìn, và rồi vững tâm thế chào xuân mới ấm no, năm mới hạnh phúc ngập tràn.