Hoàn thiện pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn giao thông

Chính vì vậy, cần xây dựng một khung pháp lý đủ mạnh để điều chỉnh về vấn đề này.

Xây dựng Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ

Hiện nay, Bộ Công an đã báo cáo Chính phủ đề nghị xây dựng Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông (TTATGT) đường bộ và đề xuất trình Quốc hội đưa dự án Luật này vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021, điều chỉnh chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020 của Quốc hội khóa XIV.

Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ đã được các bộ, ban, ngành, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tham gia đóng góp ý kiến và hoàn thiện dự thảo. Trước đó, dự thảo Báo cáo đánh giá tác động của chính sách trong đề nghị xây dựng Luật Đảm bảo TTATGT đường bộ và dự thảo Báo cáo tổng kết 10 năm xây dựng Luật GTĐB cũng đã được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử của Chính phủ và Bộ Công an để lấy ý kiến của người dân.

Theo đó, rất nhiều ý kiến đóng góp cho rằng, cần thiết phải ban hành Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ để đảm bảo tốt hơn an ninh trật tự (ANTT) trên đường, an toàn hơn cho người dân khi tham gia giao thông.

Tại Hội nghị đánh giá tác động xã hội, tác động giới của chính sách trong đề nghị Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2021 và điều chỉnh chương trình năm 2020 do Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức vừa qua, Bộ Công an cho biết, Luật GTĐB năm 2008 tuy đã có quy định về trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, tổ chức khi xảy ra TNGT nhưng chưa quy định cụ thể về công tác giải quyết.

Bộ Công an cũng đã phân tích 3 phương án là giữ nguyên hiện trạng quy định trong Luật GTĐB 2009; điều chỉnh chính sách trong Nghị định của Chính phủ hoặc Thông tư và Xây dựng Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ. Qua phân tích, các ý kiến đều cho rằng, phương án tối ưu là xây dựng Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ để điều chỉnh chuyên sâu các nội dung về trật tự an toàn giao thông đường bộ, tách bạch với lĩnh vực xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, quản lý hoạt động vận tải đường bộ, tạo ra một hành lang pháp lý đủ mạnh để giải quyết những vấn đề cấp bách thực tiễn đang đặt ra, bảo đảm cả hai lĩnh vực quản lý nhà nước được thực hiện hiệu lực, hiệu quả và chuyên nghiệp hơn.

Đại tá Đỗ Thanh Bình, Phó Cục trưởng Cục CSGT cho biết, việc xây dựng Luật Bảo đảm TTATGT đường bộ với sự điều chỉnh các nội dung về đảm bảo trật tự, an toàn cho người, phương tiện tham gia giao thông, tách bạch với hoạt động đầu tư, xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và quản lý vận tải đường bộ là xu hướng xây dựng pháp luật hiện đại. Trong đó điểm mới nổi bật là: Luật hóa đầy đủ và có hệ thống các quy định về TTATGT; ưu tiên ứng dụng khoa học, kỹ thuật công nghệ hiện đại trong trong quản lý, giám sát, xử lý vi phạm TTATGT đường bộ, hạn chế hành vi vi phạm của người tham gia giao thông; xác định rõ cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính và cơ quan có trách nhiệm phối hợp để bảo đảm hiệu quả, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót các nhiệm vụ quản lý.

Bảo đảm an toàn giao thông gắn với đấu tranh phòng, chống tội phạm

Luật Bảo đảm bảo TTATGT đường bộ sẽ luật hóa đầy đủ và có hệ thống các quy định về TTATGT; ưu tiên ứng dụng khoa học, kỹ thuật công nghệ hiện đại trong giám sát, chỉ huy, điều hành giao thông, kiểm soát, phát hiện, xử lý vi phạm; xác định rõ cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm chính và cơ quan có trách nhiệm phối hợp để bảo đảm hiệu quả, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót các nhiệm vụ quản lý.

Theo đó, sẽ khắc phục tồn tại của Luật GTĐB năm 2008, quy định cụ thể và đầy đủ về các biện pháp tổ chức, chỉ huy, điều khiển giao thông, giải quyết ùn tắc giao thông để lực lượng CSGT có cơ sở pháp lý rõ ràng, đầy đủ khi tổ chức thực hiện, góp phần giải quyết ùn tắc giao thông. CSGT là lực lượng trực tiếp, thường xuyên làm nhiệm vụ trên các tuyến giao thông, nên có vai trò, nhiệm vụ chủ động điều tiết, tham mưu, đề xuất các biện pháp tổ chức giao thông linh hoạt nhằm đảm bảo giao thông thông suốt, không để xảy ra ùn tắc giao thông.

Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại trong các khâu công tác, trong đó sử dụng hiệu quả trung tâm giám sát, điều khiển giao thông, kết hợp với bố trí hợp lý lực lượng trực tiếp trên tuyến để kịp thời xử lý vi phạm; kết hợp giữa nguồn thông tin từ hệ thống camera giám sát giao thông, thông tin do người dân cung cấp, thông tin từ các hoạt động nghiệp vụ và phát hiện trực tiếp. Trong đó ưu tiên phát hiện, xử lý thông qua các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ; các thông tin về phát hiện, xử lý vi phạm này được lưu trên hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm của ngành Công an, có kết nối với cổng dịch vụ công quốc gia và kết nối, liên thông với các bộ, ngành để phục vụ công tác quản lý nhà nước.

CSGT kiểm soát thông qua các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ; tiếp nhận thông tin, hình ảnh phản ánh vi phạm TTATGT và tiếp nhận kết quả thu được từ các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ; kết nối, chia sẻ, cung cấp, tiếp nhận thông tin dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình, thiết bị camera ghi, lưu trữ hình ảnh của xe ôtô kinh doanh vận tải thuộc các đơn vị kinh doanh vận tải; trách nhiệm pháp lý của người tham gia giao thông, của chủ phương tiện và các tổ chức, cá nhân khác khi vi phạm pháp luật về TTATGT đường bộ.

Được biết, hiện nay, ngành GTVT đang “sở hữu” dữ liệu camera giám sát các phương tiện kinh doanh vận tải. Các dữ liệu này chỉ phục vụ cho công tác quản lý của ngành vận tải chứ chưa chưa chia sẻ cho lực lượng Công an để phục vụ công tác đảm bảo ATGT.

Cho rằng đây là sự lãng phí rất lớn về dữ liệu, Đại tá Phạm Hồng Sơn, Trưởng Công an huyện Tiên Yên, Quảng Ninh (nguyên Trưởng phòng CSGT Quảng Ninh) kiến nghị “Tôi đề nghị ngành GTVT chia sẻ, kết nối dữ liệu này cho CSGT để kịp thời cảnh báo, ngăn chặn khi tài xế/phương tiện gặp sự cố và để xử lý nghiêm khi xảy ra vi phạm, nhằm giảm thiểu tai nạn”.

Theo quy định trong dự án luật Bảo đảm TTATGT đường bộ thì sẽ bổ sung nội dung trích xuất dữ liệu từ các thiết bị giám sát hành trình trên phương tiện, các camera giám sát giao thông và hình ảnh thu thập được từ các nguồn khác; áp dụng các phương tiện thiết bị kỹ thuật hiện đại để xem xét quy trình thao tác, điều khiển phương tiện tham gia giao thông, xác định nồng độ cồn, ma túy và chất kích thích khác đối với người điều khiển phương tiện giao thông để giải quyết tai nạn giao thông một cách khách quan, chính xác.

Dự thảo luật quy định cụ thể về hệ thống báo hiệu, quy tắc giao thông đường bộ. Đặc biệt, nhằm khắc phục kẽ hở trong công tác quản lý, nâng cao trình độ, kỹ năng, đạo đức lái xe, gắn trách nhiệm của chủ phương tiện đối với việc đảm bảo an toàn kỹ thuật của phương tiện, luật quy định cụ thể về trách nhiệm của chủ phương tiện và người lái xe trong việc bảo dưỡng kỹ thuật, sửa chữa phương tiện để đảm bảo duy trì tình trạng an toàn kỹ thuật của phương tiện; điều kiện của người lái xe tham gia giao thông; giấy phép lái xe; tuổi, sức khỏe của người lái xe; đào tạo lái xe; sát hạch để cấp giấy phép lái xe…

Không tăng biên chế, tổ chức bộ máy

Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cho  biết, hiện nay, lực lượng Công an đã được tổ chức ở 4 cấp từ Trung ương đến cấp xã. Do đó, việc phân công, phân cấp thực hiện các nhiệm vụ bảo đảm TTATGT rất thuận lợi, các chính sách được triển khai đến cơ sở và ngay tại cơ sở theo hệ thống ngành dọc thống nhất, thông suốt.

Khi chính sách pháp luật về bảo đảm TTATGT đường bộ có sự thay đổi, lực lượng Công an sẽ đào tạo, tập huấn và sắp xếp, bố trí lại số cán bộ đang làm nhiệm vụ bảo đảm TTATGT trong tổng số biên chế hiện có, đồng thời tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại để nâng cao hiệu quả công tác và đảm bảo không tăng biên chế, tổ chức bộ máy, đảm bảo không phát sinh biên chế mới.

Theo dự thảo luật thì xu hướng hiện nay là đẩy mạnh xã hội hóa một số dịch vụ (như kiểm định xe cơ giới, đào tạo lái xe), theo đó, nhà nước chủ yếu tập trung quản lý việc sát hạch, cấp giấy phép lái xe, quản lý quá trình chấp hành pháp luật của người lái xe sau khi được cấp giấy phép và quản lý các điều kiện đảm bảo an toàn của phương tiện khi tham gia giao thông, không can thiệp sâu vào hoạt động đào tạo lái xe, kiểm định an toàn kỹ thuật, do đó sẽ giảm chi phí từ ngân sách nhà nước và không tăng biên chế, tổ chức bộ máy.