Phòng bệnh xuất huyết não do tăng huyết áp

Thống kê tại Khoa Cấp cứu, trung bình hàng tháng khoa tiếp nhận, điều trị cho khoảng 25 bệnh nhân bị xuất huyết não, chủ yếu là bệnh nhân có diễn biến nặng và nhiều bệnh nhân phải thở máy. Bác sĩ CKII Trần Hải Phong, Trưởng khoa Cấp cứu cho biết: Xuất huyết não do tăng huyết áp xảy ra ở vùng tưới máu của các động mạch xuyên là phân nhánh của các động mạch nội sọ chính. Ðó là các mạch máu cung cấp cho cầu não và não giữa, đồi thị, bèo sẫm và nhân đuôi. Huyết áp tăng cao sẽ gây ra áp lực thường xuyên lên thành mạch làm thành mạch dãn dần dần và gây ra những tổn thương nhất định. Khi áp lực dòng máu đột ngột tăng cao làm thành mạch bị vỡ, đứt gây xuất huyết não.

Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu của xuất huyết não, thông qua hai cơ chế là ảnh hưởng của tình trạng tăng huyết áp mạn tính đưa đến sự hình thành của một thoái hóa Lipid - hyaline của động mạch và sự thành lập các vi phình mạch Charcot- Bouchard. Và cơ chế sự tăng huyết áp đột ngột gây vỡ động mạch ở những người chưa hề bị tăng huyết áp. Khi bệnh huyết áp không được điều trị đúng, huyết áp không kiểm soát được, tăng cao quá mức chịu đựng sẽ khiến thành mạch bị vỡ, dẫn đến xuất huyết não.

Bà Vũ Thị Thành, 72 tuổi, xã Thanh Yên (huyện Ðiện Biên) là 1 trong 3 bệnh nhân xuất huyết não nhập viện trong ngày 19/1 vừa qua. Bà Thành có tiền sử huyết áp cao đã nhiều năm, được điều trị thường xuyên bằng thuốc. Tuy nhiên, do tuổi cao cùng với việc điều trị thường xuyên nhưng không được kiểm soát khiến bà Thành bị cơn tăng huyết áp đột ngột. Khi người nhà phát hiện thì bà Thành đã rơi vào trạng thái hôn mê và hiện đang phải thở máy để điều trị.

Xuất huyết não do tăng huyết áp xảy ra mà không có các dấu hiệu cảnh báo, hầu hết thường xảy ra khi bệnh nhân tỉnh. Ðau đầu hiện diện ở 50% các bệnh nhân và có thể đau nhiều, nôn ói cũng thường gặp. Sau xuất huyết, phù phát triển khiến tình trạng lâm sàng tệ đi trong vài phút tới vài ngày, và tái xuất huyết có thể xảy ra. Theo bác sĩ Phong, chẩn đoán lâm sàng xuất huyết não dựa vào các đặc điểm như các triệu chứng lâm sàng tiến triển xấu dần (đau đầu, nôn, huyết áp tăng cao và sau đó vài phút có thể xuất hiện các khuyết thiếu thần kinh cục bộ) và khuyết thiếu thần kinh tăng lên. Xong để đánh giá và chẩn đoán cấp cứu xuất huyết não thì chẩn đoán hình ảnh với CT hoặc MRI là những lựa chọn hữu hiệu nhất.

Phòng bệnh xuất huyết não do tăng huyết áp, mọi người cần chủ động hạn chế, phòng tránh hậu quả của tăng huyết áp, bằng cách kiểm soát bệnh huyết áp đầy đủ; duy trì chỉ số huyết áp ổn định ( < 140/90 mmHg). Ðể đạt được điều đó phải thực hiện các biện pháp như: Không dùng chất kích thích (trà, cà phê đặc, rượu bia), hạn chế ăn mặn, tránh lạnh đột ngột, hạn chế mỡ động vật, ăn tăng rau quả. Tránh thức khuya, làm việc quá sức trong môi trường khắc nghiệt như nóng quá hoặc lạnh quá... Thể dục vận động hợp lý (thể dục dưỡng sinh, đi bộ, đạp xe, bơi...), tránh căng thẳng tâm lý... Thực hiện khám theo dõi định kỳ để phát hiện sớm các nguy cơ gây tổn thương cơ quan đích. Quan trọng nhất là phải điều trị thuốc đúng theo phác đồ thuốc kiểm soát tăng huyết áp, cũng như điều trị triệt để các bệnh có triệu chứng tăng huyết áp.