Đưa pháp luật đến gần dân hơn

Ông Phạm Văn Nam, Chánh án TAND tỉnh cho biết: “Tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động có ý nghĩa rất quan trọng. Trước hết là thể hiện việc công khai hoạt động Nhà nước nói chung, hoạt động của Tòa án nói riêng có sự giám sát của nhân dân. Từ đó góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của thẩm phán và những người tham gia tố tụng. Đối với quần chúng nhân dân thì đây là một hình thức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trực tiếp, sinh động, dễ hiểu nhất với ví dụ chứng minh cụ thể: Với hành vi phạm tội đó thì tương ứng với quy định xử phạt nào trong bộ luật. Từ đó tự bản thân tránh xa những hành vi vi phạm pháp luật và giáo dục con em mình không vi phạm pháp luật; tích cực tham gia đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật xảy ra trong cộng đồng dân cư.”

Đoàn viên thanh niên Viện Kiểm sát nhân dân và TAND tỉnh phát tờ rơi, tuyên truyền pháp luật về phòng, chống ma túy cho người dân tại phiên tòa xét xử lưu động ở xã Mường Pồn (huyện Điện Biên).

Năm 2017 (mốc thời gian tính từ 1/10/2016 - 30/9/2017), TAND 2 cấp của tỉnh đã tăng cường tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, giáo dục pháp luật đến các tầng lớp nhân dân, nhất là đối với bà con dân tộc thiểu số, vùng cao, biên giới. Tính đến ngày 31/8, TAND 2 cấp đã thụ lý 816 vụ với 1.092 bị cáo; đã giải quyết 708 vụ với 944 bị cáo. Trong đó, tổ chức xét xử lưu động 129 vụ (trên 17% tổng số vụ đã giải quyết). Một số đơn vị tổ chức được nhiều vụ xét xử lưu động như: TAND huyện Điện Biên thực hiện 42 vụ; TAND huyện Tuần Giáo 16 vụ; TAND huyện Mường Nhé và Nậm Pồ 13 vụ; TAND huyện Mường Ảng 10 vụ... Riêng TAND tỉnh đã tổ chức xét xử lưu động 10 vụ. Theo chia sẻ của Chánh án TAND tỉnh Phạm Văn Nam thì những vụ án đưa ra xét xử lưu động thường là những vụ án nổi cộm, có tính chất điển hình về tội danh như: Mua bán người; mua bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy; giết người; trộm cắp... Đây là những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn cuộc sống. Thông qua các phiên tòa xét xử lưu động nhằm tuyên truyền, giáo dục nhân dân về những quy định xử phạt nghiêm khắc của pháp luật đồng thời giúp bà con nhận biết những hành vi của đối tượng phạm tội hay những nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội để phòng tránh. Qua đó, người dân hiểu rõ hậu quả của các hành vi vi phạm pháp luật sẽ tích cực, chủ động tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, góp phần giữ gìn an ninh trật tự trên địa bàn. Một số vụ án điển hình như: Vụ Vàng A Thông (sinh năm (SN) 1989, ở bản Na Côm, xã Hẹ Muông, huyện Điện Biên) phạm tội mua bán trái phép chất ma túy, xét xử lưu động tháng 8/2017 tại xã Núa Ngam, bị tuyên án chung thân; Và Thị Tung (SN 1962, ở bản Na Ư, xã Na Ư, huyện Điện Biên), phạm tội mua bán trái phép chất ma túy, xét xử lưu động tháng 6/2017 tại xã Mường Pồn, bị xử phạt 20 năm tù giam; Giàng Giống Sếnh (SN 1985, ở bản Phá Khẩu, xã Phình Giàng, huyện Điện Biên Đông), xét xử lưu động tháng 3/2017 tại huyện Mường Nhé, nhận án 20 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy... Những vụ xét xử lưu động này đều thu hút đông đảo người dân trên địa bàn đến theo dõi. Điều đáng ghi nhận là sau các phiên tòa xét xử lưu động, ý thức chấp hành pháp luật của người dân được củng cố và nâng cao một bước, ở nhiều địa bàn sau khi tổ chức xét xử lưu động, tình hình trật tự an toàn xã hội ổn định hơn.

Để đảm bảo hiệu quả tuyên truyền, giáo dục pháp luật, địa điểm mở phiên tòa lưu động có thể là địa bàn xảy ra vụ án, hoặc nơi bị cáo thường trú, tạm trú để khi xét xử sẽ thu hút đông đảo quần chúng nhân dân tham gia. Hoạt động tranh tụng tại phiên tòa phải đề cao tinh thần dân chủ, công khai. Đồng thời phải xem xét tập quán sinh hoạt, lao động sản xuất của người dân địa phương; không mở phiên tòa xét xử lưu động ở nông thôn thời điểm mùa vụ.

Xét xử lưu động là hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật trực quan, thu hút sự quan tâm của đông đảo của các tầng lớp nhân dân. Thông qua phiên tòa, mỗi người tham dự hiểu thêm quy định của pháp luật để hành xử đúng đắn, nhờ đó pháp luật gần dân hơn, gắn với các vụ việc, con người cụ thể, tạo niềm tin của người dân về vai trò quản lý xã hội của Nhà nước.