Thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TƯ về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII, ngành Bảo hiểm xã hội sẽ phải khắc phục rất nhiều khó khăn, thách thức; thực hiện đồng bộ, có hiệu quả nhiều giải pháp, qua đó để người dân có thêm nhiều cơ hội tiếp cận hệ thống an sinh xã hội một cách thuận lợi.
Những thay đổi quan trọng
Nghị quyết 28-NQ/TƯ đã đặt ra các mục tiêu cụ thể: Giai đoạn đến năm 2021, phấn đấu đạt khoảng 35% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH; đến năm 2025 là 45% và đến năm 2030 là 60%. Cũng theo Nghị quyết 28-NQ/TƯ, từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu được điều chỉnh theo mục tiêu tăng tuổi nghỉ hưu chung, thu hẹp dần khoảng cách về giới trong quy định này; sửa đổi các quy định về mức đóng, căn cứ đóng BHXH để đạt mục tiêu mở rộng diện bao phủ…
Ngành Bảo hiểm đang triển khai nhiều giải pháp để người dân được thụ hưởng quyền lợi tốt hơn.
Bên cạnh nhiệm vụ xây dựng hệ thống BHXH đa tầng, một trong các nội dung cải cách trong Nghị quyết 28-NQ/TƯ là thay đổi điều kiện thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng chế độ hưu trí theo hướng linh hoạt; đồng thời với việc điều chỉnh cách tính lương hưu theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Theo đó, điều kiện hưởng chế độ hưu trí được điều chỉnh theo hướng giảm dần số năm đóng tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, hướng tới còn 10 năm với mức hưởng được tính toán phù hợp. Sự thay đổi này nhằm tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia BHXH thấp được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH. Ngành BHXH tiếp tục rà soát, sửa đổi, hoàn thiện cách tính lương hưu, bảo đảm công bằng giữa nam và nữ, giữa khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước, kết hợp hài hòa các nguyên tắc đóng - hưởng để thu hẹp khoảng cách về thu nhập trong các đối tượng hưởng chế độ hưu trí. Có các gói BHXH tự nguyện ngắn hạn linh hoạt để người lao động có nhiều sự lựa chọn tham gia và thụ hưởng.
Các bất hợp lý về chế độ bảo hiểm hưu trí hiện nay sẽ được điều chỉnh theo hướng linh hoạt hơn về điều kiện hưởng, chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần, tăng tuổi nghỉ hưu bình quân thực tế của người lao động... Nghị quyết 28-NQ/TƯ hướng tới việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần có tầm nhìn dài hạn và có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, thất nghiệp, không gây tác động tiêu cực đến thị trường lao động… Đáng chú ý, từ năm 2021, thực hiện điều chỉnh tuổi nghỉ hưu theo mục tiêu tăng tuổi nghỉ hưu chung, thu hẹp dần khoảng cách về giới. Đối với những ngành nghề đặc biệt, người lao động được quyền nghỉ hưu sớm, hoặc muộn hơn 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu chung. Để khắc phục tình trạng trốn đóng, không đóng BHXH cho người lao động, quy định về căn cứ đóng BHXH trong doanh nghiệp được điều chỉnh, ít nhất bằng khoảng 70% tổng tiền lương và các khoản thu nhập khác có tính chất lương của người lao động.
Tiếp cận đối tượng phi chính thức
Theo Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Nguyễn Thị Minh, để thực hiện những mục tiêu mà Nghị quyết 28-NQ/TƯ đề ra, công việc mà ngành BHXH đảm nhận rất lớn và điều quan trọng là phải làm cho mỗi người dân nhận thức đúng đắn về chính sách này, quyền lợi của người dân được bảo đảm nâng cao như thế nào. Đây là công việc cần sự chung tay của cả xã hội.